IBC-Link Zang IUCN-Redlist Birdlife-Link
São-Tomé kanarie
Crithagra concolor (Neospiza concolor)
Geografische verspreiding en biotoop
De Sao Tomé kanarie leeft alleen op eiland Sao Tomé, behorend tot de Democratische Republiek Sao Tomé en Principe. Deze republiek bestaat uit een groep eilanden voor de westkust van Afrika en gelegen in de Golf van Guinee. Het is een eilandengroep met een beperkt grondoppervlakte (ruim 200 vierkante kilometer), grotendeels bergachtige gebieden met begroeiing van hoge tropische bomen en planten. Oorspronkelijk Portugese kolonies. Op dezelfde eilandengroep leeft ook Crithagra rufobrunnea (Bruine cini), qua kleur niet veel afwijkend van Crithagra concolor, doch veel kleiner en met een minder prominente snavel. Tijdens zeldzame waarnemingen werden enkele exemplaren van de Sao Tomé kanarie etend van inheems fruit gezien. Voor de rest worden vermoedelijk zaden gegeten. Deze vogel is wellicht de grootste ‘kanarie’ in oorspronkelijke, natuurlijke vorm. Recordhouder qua grootte in genera Crithagra en Serinus?
Grootte: 19-20 cm
Geslachtsonderscheid en ondersoorten
Er zijn weinig waarnemingen van de Sao Tomé kanarie in de natuur. Men houdt het er op dat man en pop heel veel op elkaar lijken. Er zijn geen ondersoorten bekend van deze cini-achtige vogel. De soort is dus endemisch en monotypisch. Het zijn plompe vogels met een vrij forse snavel. Bijna uniform bruin van kleur. Blijkens de zeldzame foto’s is de snavel licht hoornkleurig.
Bijzonderheden
Eind 19e eeuw was er onder deskundigen een meningsverschil over tot welke familie deze vogels gerekend moesten worden; tot wevers (Ploceidae) of tot vinkachtigen (Fringillidae)? Aanvankelijk werd de geslachtnaam Neospiza (‘nieuwe vinkachtige’) gekozen. Op basis van cel onderzoek worden deze vogels nu ondergebracht onder de geslachtnaam Crithagra. Naar alle waarschijnlijkheid is de Sao Tomé kanarie nooit in kweekverblijven beland. Het is een zeldzame en ernstig bedreigde soort als gevolg van het verdwijnen van gewenste biotopen, wijziging in boombestanden en invloed van niet inheemse predatoren. Er zijn tientallen jaren geweest dat men de presentie van deze vogels in de natuur niet kon vaststellen. Eind 20e eeuw waren er plots weer enkele nieuwe observaties. Op basis van genetisch onderzoek wordt ook verwantschap met Crithagra rufobrunnea (Bruine cini) vastgesteld. Deze Bruine cini leeft op dezelfde eilandengroep. De ‘kleine’ en de ‘grote’ bruine cini’s schijnen naast elkaar te leven.
(10-12-2019)
